Εμμηνόπαυση και καρκίνος του μαστού: 7 σημαντικά σημεία που πρέπει να γνωρίζετε

Οι περισσότερες γυναίκες μπαίνουν φυσιολογικά στην εμμηνόπαυση γύρω στα 40 με 50 τους χρόνια, λόγω της φυσιολογικής μείωσης των αναπαραγωγικών ωαρίων και της σταδιακής πτώσης των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης. Όταν μια γυναίκα δεν έχει περίοδο για 12 συνεχόμενους μήνες, θεωρείται ότι βρίσκεται στην εμμηνόπαυση. Ωστόσο, για γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία για καρκίνο του μαστού, η εμμηνόπαυση μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα και να είναι πιο έντονη, εντείνοντας τα συμπτώματα, τα οποία περιλαμβάνουν εξάψεις, μεταπτώσεις της διάθεσης, αύξηση βάρους, αλλαγές στον μεταβολισμό και τα επίπεδα χοληστερόλης, μεταξύ άλλων.

Σήμερα, λοιπόν, θα δούμε 7 βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού σχετικά με την εμμηνόπαυση και που και που μπορούν να τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν πιο σωστά τις αλλαγές του σώματός τους και τα συμπτώματα που εμφανίζονται.

Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει προσωρινή εμμηνόπαυση
Η χημειοθεραπεία που καταπολεμά τον καρκίνο επιτίθεται σε οποιοδήποτε ταχέως αναπτυσσόμενο κύτταρο. Οι γυναίκες που τη λαμβάνουν –ανεξαρτήτως τύπου καρκίνου– διατρέχουν τον κίνδυνο τα φάρμακα να επηρεάσουν τις ωοθήκες, καθώς η χημειοθεραπεία ουσιαστικά τις βάζει σε «ύπνωση». Οι ωοθήκες σταματούν να επεξεργάζονται τα ωάρια, η περίοδος σταματά και η γυναίκα μπαίνει σε προσωρινή εμμηνόπαυση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η περίοδος επανέρχεται φυσιολογικά 8 μήνες έως 2 χρόνια μετά τη λήξη της χημειοθεραπείας. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες που βιώνουν προσωρινή εμμηνόπαυση κατά τη διάρκεια της θεραπείας τείνουν να μπαίνουν σε οριστική εμμηνόπαυση νωρίτερα από άλλες, αν και αυτό είναι κάτι που εξαρτάται πολύ από την κάθε ασθενή. Εάν η γυναίκα βρίσκεται ήδη κοντά στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, η χημειοθεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε οριστική εμμηνόπαυση και η περίοδος να μην επανέλθει ποτέ. Σε αυτή τη φάση, μιλήστε με τον γιατρό σας αν ανησυχείτε για το αν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι μόνιμα και μην ξεχνάτε ότι οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τι συμβαίνει και να προετοιμαστούμε για το μέλλον.

Η προσωρινή εμμηνόπαυση μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της γονιμότητας
Εάν μια γυναίκα ελπίζει να μείνει έγκυος μετά τη θεραπεία, η προσωρινή εμμηνόπαυση μπορεί να προστατεύσει τα ωάρια κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας και να βοηθήσει στη διατήρηση της γονιμότητας. Οι νεότερες ασθενείς ενδέχεται να έχουν την επιλογή λήψης φαρμάκων για να ξεκινήσουν προσωρινή εμμηνόπαυση πριν από τη χημειοθεραπεία και όπως εξηγούν οι ειδικοί, ουσιαστικά τα ωάρια μπαίνουν σε μια κατάσταση αναστολής, ώστε να παραμείνουν φρέσκα χωρίς να επηρεαστούν από τη χημειοθεραπεία. Ωστόσο, πρέπει να πούμε ότι η προστασία των ωαρίων δεν είναι απόλυτη. Η χρήση GnRH αγωνιστών (προκαλούν προσωρινή ωοθηκική καταστολή) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο απώλειας ωοθηκικής λειτουργίας και να αυξήσει την πιθανότητα μετέπειτα εγκυμοσύνης, αλλά δεν αντικαθιστά τις καθιερωμένες μεθόδους διατήρησης γονιμότητας (κρυοσυντήρηση ωαρίων/εμβρύων). Πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες δείχνουν ότι μπορούν να προσφέρουν όφελος ως συμπλήρωμα, αλλά δεν εγγυώνται 100% διατήρηση γονιμότητας.

Η εμμηνόπαυση που σχετίζεται με τη θεραπεία μπορεί να είναι πιο έντονη
Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να είναι πιο έντονα στις γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Όταν η εμμηνόπαυση εμφανίζεται φυσιολογικά, χρειάζονται μερικά χρόνια από τη στιγμή που η περίοδος διαταράσσεται μέχρι να σταματήσει πλήρως. Η θεραπεία για τον καρκίνο, όμως, μπορεί να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία, ώστε να ολοκληρωθεί μέσα σε λίγους μόνο μήνες. Αυτό αναπόφευκτα σημαίνει ότι επειδή τα συμπτώματα εμφανίζονται τόσο γρήγορα, οι ασθενείς μπορεί να δυσκολεύονται περισσότερο να τα αντιμετωπίσουν. Τα επίπεδα ορμονών στις νεότερες γυναίκες είναι επίσης πολύ υψηλότερα στην αρχή της εμμηνόπαυσης, γεγονός που μπορεί να κάνει τα συμπτώματα ακόμα πιο έντονα.

Οι εξάψεις συνδέονται με τη ορμονική θεραπεία
Περίπου το 60% έως 80% των καρκίνων του μαστού τροφοδοτούνται από οιστρογόνα ή προγεστερόνη -αυτοί οι καρκίνοι είναι γνωστοί ως καρκίνοι του μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς. Ορισμένοι καρκίνοι των ωοθηκών και της μήτρας συνδέονται επίσης με αυτές τις ορμόνες. Κατά τη διάρκεια της περιόδου, τα επίπεδα ορμονών αυξάνονται και οποιοδήποτε σήμα οιστρογόνων ή προγεστερόνης στο σώμα μπορεί να ενεργοποιήσει τα καρκινικά κύτταρα και να οδηγήσει σε υποτροπή, μερικές φορές ακόμα και δεκαετίες αργότερα. Για να μειωθούν τα επίπεδα ορμονών μετά τη θεραπεία του καρκίνου, πολλές γυναίκες υποβάλλονται σε ορμονική θεραπεία. Γνωστή και ως ενδοκρινική θεραπεία, λειτουργεί είτε μπλοκάροντας τις ορμόνες είτε εμποδίζοντας το σώμα να τις παράγει. Παραδείγματα ορμονικής θεραπείας περιλαμβάνουν την ταμοξιφαίνη, τη ραλοξιφαίνη, τις ενέσεις καταστολής των ωοθηκών και τους αναστολείς αρωματάσης, φάρμακα που λαμβάνονται συνήθως για πέντε χρόνια. Για πολλές γυναίκες, η ορμονική θεραπεία μπορεί να επιταχύνει την εμμηνόπαυση και τα συμπτώματά της, με σχεδόν τις μισές γυναίκες που ακολουθούν αυτές τις θεραπείες να παρουσιάζουν σχετικές εξάψεις.

Η εμμηνόπαυση βοηθά στη μείωση του κινδύνου υποτροπής
Αν έχετε υψηλό κίνδυνο υποτροπής καρκίνου του μαστού, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει την πρόκληση εμμηνόπαυσης είτε με χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών είτε με φάρμακα που «εκπαιδεύουν» το σώμα να σταματήσει τον εμμηνορροϊκό κύκλο. Αυτό συμβαίνει γιατί αν μειωθούν οι ορμόνες, αφαιρείται και η τροφή για τα καρκινικά κύτταρα.

Η εμμηνόπαυση έχει και αρνητικά για τις επιζήσασες του καρκίνου
Υπάρχουν και αρνητικές πλευρές της εμμηνόπαυσης, καθώς εκτός από τα συνηθισμένα συμπτώματα, τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να επηρεάσουν την οστική πυκνότητα και τη λειτουργία της καρδιάς. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι για τις γυναίκες να διαχειριστούν αυτές τις παρενέργειες, καθώς η μείωση του κινδύνου καρκίνου υπερτερεί της δυσφορίας της εμμηνόπαυσης.

Φάρμακα και αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης και η φαρμακευτική αντιμετώπιση είναι ένας από αυτούς, όπου εξατομικευμένα με την καθοδήγηση του γιατρού, ένα αντικαταθλιπτικό σε χαμηλή δόση μπορεί να βοηθήσει με τις εξάψεις και τις μεταπτώσεις διάθεσης –αν και ορισμένα SSRIs (παροξετίνη, φλουοξετίνη) αναστέλλουν το ένζυμο CYP2D6 του ήπατος και μπορεί να μειώνουν τη μετατροπή του tamoxifen σε ενεργό μεταβολίτη γι’ αυτό αποφεύγονται ή χρησιμοποιούνται με προσοχή. Σημαντικό, όμως, είναι να ρίξουμε φως στη σημασία των αλλαγών στον τρόπο ζωής και στο πόσο μπορούν να βοηθήσουν. Ο καλός, ποιοτικός ύπνος, η τακτική άσκηση, η μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης και αλκοόλ, η ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία φρούτων και λαχανικών και επάρκεια πρωτεΐνης μπορούν σίγουρα να φέρουν αποτελέσματα. Μια τέτοια ισορροπημένη προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπής, επειδή μειώνει το λίπος και αυξάνει τη μυϊκή μάζα, γεγονός που μπορεί να μειώσει τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα. Τεχνικές συμπληρωματικής ιατρικής, όπως ο βελονισμός, η βοτανοθεραπεία, η ομοιοπαθητική, ο διαλογισμός και η γιόγκα, μπορεί επίσης να φέρουν αποτέλεσμα σε κάποιες γυναίκες στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, ωστόσο όλα πρέπει να γίνονται σε συνεννόηση με τον ογκολόγο και εξατομικευμένα. Κάποια φυτικά σκευάσματα, για παράδειγμα, είναι ασταθή και κάποια μπορεί να έχουν οιστρογονική δράση, που είναι επικίνδυνο σε ορμονοεξαρτώμενους όγκους. Μπορεί επίσης να βοηθήσει η τήρηση ημερολογίου για το πότε εμφανίζετε τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, για να μπορείτε να τα προβλέψετε και να έχετε τα εργαλεία έτοιμα για να τα αντιμετωπίσετε.

Μην αμελείτε ποτέ να μιλάτε με τον γιατρό σας για οτιδήποτε ασυνήθιστο παρατηρείτε. Ακόμη και αν φαίνεται ασήμαντο ή δεν ξέρετε αν είναι σχετικό, είναι καλύτερο να μοιραστείτε περισσότερα παρά λιγότερα. Έτσι μπορούμε να σας βοηθήσουμε να νιώθετε όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικά.

Πηγή
https://www.mdanderson.org/cancerwise/7-things-to-know-about-menopause-and-breast-cancer.h00-159306990.html