Μπορούμε να καθυστερήσουμε την ηλικία της εμμηνόπαυσης;

Οι περισσότερες γυναίκες μπαίνουν στην εμμηνόπαυση μεταξύ των ηλικιών 45 και 55, με τα συμπτώματα προεμμηνόπαυσης να ξεκινούν ακόμη και 10 χρόνια νωρίτερα. Ωστόσο, η ηλικία που θα μπούμε στην εμμηνόπαυση καθορίζεται μόνο σε ένα ποσοστό από τα γονίδια και σε ένα μεγάλο κομμάτι, ο τρόπος ζωής μας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ή θετικά.

Από τη δεκαετία του 1970, ο αριθμός των γυναικών που κάνει το πρώτο παιδί μετά τα 35 έχει σχεδόν δεκαπλασιαστεί, κάτι που μπορεί να επηρεάζει τη μακροζωία των παιδιών, αφού όταν γεννιούνται από μεγαλύτερες γυναίκες έχουν την τάση να ζουν λιγότερο. Από την άλλη, οι μητέρες που κάνουν μεγαλύτερες παιδιά φαίνεται πως ζουν οι ίδιες περισσότερο. Αιωνόβιες γυναίκες, για παράδειγμα, βρέθηκε ότι είχαν τετραπλάσια πιθανότητα να έχουν κάνει παιδιά μετά την ηλικία των 40, σε σχέση με τις γυναίκες που έφευγαν από τη ζωή στα 70. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το να αργήσει κάποια γυναίκα να κάνει παιδιά, θα ζήσει και περισσότερο, καθώς το κάπνισμα, για παράδειγμα, μπορεί να τα καταστρέψει όλα, φέρνοντας και πρόωρη εμμηνόπαυση και πρόωρο θάνατο. Ίσως η αργοπορημένη αναπαραγωγική ηλικία είναι ένα σημάδι αργής γήρανσης γενικότερα.  

Από την άλλη, οι γυναίκες που παρουσιάζουν σημαντικά πρώιμη εμμηνόπαυση, δηλαδή το 1% που βιώνει διακοπή περιόδου στα 39, μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο για μειωμένη μακροβιότητα και πρέπει οπωσδήποτε να απευθυνθεί σε ειδικούς για αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής. Σύμφωνα με τις έρευνες, όσον αφορά την ηλικία της εμμηνόπαυσης, περίπου το 50% μπορεί να εξηγηθεί με βάσει την κληρονομικότητα. Τι μπορεί να επηρεάσει, λοιπόν, το υπόλοιπο 50% πέρα από το κάπνισμα;

Τι επηρεάζει την εμμηνόπαυση πέραν της κληρονομικότητας;
Ξεκινώντας αντίθετα, παράγοντες που δεν φαίνεται να επηρεάζουν την ηλικία εμμηνόπαυσης είναι η άσκηση, η παχυσαρκία, το αλκοόλ, ο καφές και η βιταμίνη D. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι οι παντρεμένες γυναίκες έχουν την τάση να μπαίνουν στην εμμηνόπαυση αργότερα, με κάποιους να θεωρούν ότι αυτό σχετίζεται με την επίδραση των αντρικών φερομόνων, δεδομένου του ότι η έκθεση στις οσμές της αντρικής μασχάλης συμβάλλει σε πιο σταθερούς κύκλος στη γυναίκα. Φαίνεται, όμως, ότι η συγκατοίκηση με άντρα δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα, κάτι που σημαίνει ότι η σεξουαλική επαφή είναι που παίζει σημαντικό ρόλο. Τα μεγαλύτερα παντρεμένα ζευγάρια φαίνεται πως κάνουν περισσότερο σεξ και πράγματι οι γυναίκες σε προεμμηνόπαυση με μέσο όρο ηλικίας 46, που ανέφεραν σεξουαλική επαφή εβδομαδιαίως, είχαν 28% μικρότερη πιθανότητα να μπουν στην εμμηνόπαυση τη δεκαετία που ακολουθεί σε σχέση με τις γυναίκες που ανέφεραν επαφή λιγότερο συχνά από μια φορά τον μήνα. Μπορείτε, βέβαια, να φανταστείτε πώς μπορεί να δράσει εδώ η αντίστροφη αιτιότητα. Αντί δηλαδή το περισσότερο σεξ να οδηγεί την εμμηνόπαυση αργότερα, μπορεί η αργοπορημένη εμμηνόπαυση να οδηγεί σε περισσότερες σεξουαλικές επαφές.

Η σύνδεση μεταξύ καπνού και πρόωρης εμμηνόπαυσης φαίνεται ότι προκαλείται από τις τοξικές επιδράσεις που έχουν στις ωοθήκες οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στον καπνό. Μεταξύ των μη καπνιστριών, η έκθεση σε αυτές τις ουσίες φαίνεται να είναι αποκλειστικά και μόνο από τις τροφές και συγκεκριμένα από κρέας μαγειρεμένο σε υψηλές θερμοκρασίες (στο γκριλ, bbq, καπνιστό κ.ο.κ.). Αυτό μάλλον εξηγεί και το γιατί στην Harvard Nurses’ Health Study II η μεγαλύτερη κατανάλωση πρωτεΐνης φυτικής προέλευσης συνδεόταν με σημαντικά μικρότερο κίνδυνο πρόωρης εμμηνόπαυσης. Σε μελέτη που έγινε σε μαϊμούδες, η κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης τους προκάλεσε όχι μόνο περισσότερη αθηροσκλήρωση, αλλά και επιτάχυνση της γήρανσης των ωοθηκών τους.

Χορτοφαγία και εμμηνόπαυση
Στην αυθεντική Harvard Nurses’ Health Study, η κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης συνδέθηκε με υπογονιμότητα σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και η αντικατάσταση μόλις του 5% ζωικής πρωτεΐνης με φυτική μπορεί δυνητικά να μειώσει τον κίνδυνο υπογονιμότητας στο μισό. Στην Harvard Nurses’ Health Study II, από την άλλη, παρ’ όλο που η πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης φάνηκε να συμβάλλει στην καθυστέρηση της εμμηνόπαυσης, η ζωική πρωτεΐνη δεν παρουσίασε κάποια σύνδεση με την ηλικία της εμμηνόπαυσης. Στην UK Women’s Cohort Study τα αποτελέσματα ήταν εντελώς τα αντίθετα, αφού οι γυναίκες που κατανάλωναν πρωτεΐνη ζωικής προέλευσης είχαν μεγαλύτερο πιθανότητα να μπουν στην εμμηνόπαυση αργότερα. Τα δεδομένα είναι με παρόμοιο τρόπο αντικρουόμενα και αναφορικά με γυναίκες που ακολουθούν τη χορτοφαγία, με κάποιες μελέτες να μη δείχνουν κάποια διαφορά μεταξύ χορτοφάγων και μη χορτοφάγων και άλλες να δείχνουν ότι γυναίκες που καταναλώνουν φυτική πρωτεΐνη μπαίνουν νωρίτερα στην εμμηνόπαυση σε σχέση με τις υπόλοιπες. Μια μελέτη, για παράδειγμα, έδειξε ότι οι γυναίκες που ακολουθούν χορτοφαγία μπαίνουν στην εμμηνόπαυση κατά μέσο όρο στα 50,1 έτη, ενώ όσες καταναλώνουν και ζωική πρωτεΐνη στα 50,7.

Όπως είπαμε και νωρίτερα, η πρώιμη εμμηνόπαυση πριν τα 40 μπορεί πράγματι να κρύβει κινδύνους για τη μακροζωία. Ωστόσο, το να έρθει νωρίτερα, αλλά εντός φυσιολογικής κλίμακας, μπορεί να έχει και όφελος, όσον αφορά τον κίνδυνο καρκίνου. Έρευνες δείχνουν ότι στην ίδια ηλικία, ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού είναι περίπου 40% υψηλότερος στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, σε σχέση με τις μετεμμηνοπαυσιακές, πιθανότατα λόγω της υψηλότερης έκθεσης στα οιστρογόνα, μια ορμόνη που αποτελεί «αναγκαίο κακό». Ο καρκίνος του μαστού είναι 3% υψηλότερος για κάθε χρόνο που αργεί μια γυναίκα να μπει στην εμμηνόπαυση, ενώ από την άλλη είναι 5% υψηλότερος για κάθε χρόνο που ένα κορίτσι έχει νωρίτερα έμμηνο ρύση. Κατά μέσο όρο, οι κοπέλες που η περίοδός τους ξεκινά στα 15 έτη φαίνεται να ζουν περισσότερο.

Οι γυναίκες που δεν καταναλώνουν κρέας φαίνεται πως έχουν χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων, πιθανόν λόγω της υψηλότερης κατανάλωσης φυτικών ινών, ενώ έρευνες δείχνουν ότι η μετάβαση σε μια φυτοφαγική διατροφή μπορεί να μειώσει τα επίπεδα οιστρογόνων περισσότερο από 40%. Αυτό ίσως εξηγεί γιατί τα κορίτσια που ακολουθούν χορτοφαγία μπαίνουν πιο αργά στην εφηβεία και γιατί αυτά που ακολουθούν vegan διατροφή έχουν χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου συνολικά, αλλά και γυναικολογικών καρκίνων ειδικά.

Συνολικά, λοιπόν, η υψηλότερη πρόσληψη φυτικής πρωτεΐνης και φυτικών ινών φέρνει τα επιθυμητά οφέλη υγείας και μείωσης κινδύνου, ενώ ταυτόχρονα κρατά την ηλικία της εμμηνόπαυσης στα επιθυμητό εύρος για την καλύτερη δυνατή υγεία.

Πηγή
https://nutritionfacts.org/video/how-to-delay-the-age-of-menopause-with-diet-and-lifestyle-factors/